Đề án Bảo tàng Khoa học Đồng Nai được Sở Khoa học và Công nghệ (KH-CN) tỉnh Đồng Nai đề xuất năm 2008 và đã được UBND tỉnh này phê duyệt chấp thuận chủ trương. Dự án dự tính được xây dựng trên tổng diện tích khoảng 25 ha tại xã Xuân Đường, huyện Cẩm Mỹ với các khu trưng bày triển lãm, hội trường, phòng thí nghiệm, khu cắm trại, khuôn viên dành cho các cuộc thi khoa học...

Sẽ thu được 40 tỉ đồng/năm

Theo Sở KH-CN tỉnh Đồng Nai, mô hình Bảo tàng Khoa học Đồng Nai sẽ được mô phỏng theo các bảo tàng ở Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản. Năm 2005, Thái Lan xây bảo tàng khoa học hết 50 triệu USD nên dự kiến bảo tàng tại Đồng Nai sẽ có tổng vốn khoảng 70 triệu USD (tương đương 1.400 tỉ đồng) với những công nghệ tiên tiến hơn. Theo lập luận của Sở KH-CN tỉnh Đồng Nai, mỗi năm bảo tàng khoa học của Nhật Bản đón 1,5 triệu khách, Hàn Quốc đón 2 triệu, Thượng Hải (Trung Quốc) đón đến 3 triệu khách...

Như vậy, về mặt kinh tế, lãnh đạo sở này cho rằng sẽ cân đối được. Theo đó, bảo tàng không chỉ mang tính chất trưng bày mà sẽ tổ chức khai thác các hình thức hoạt động du lịch khác như trưng bày sản phẩm mới, các hoạt động vui chơi, thí nghiệm khoa học..., chắc chắn thu hút du khách. Nếu bán vé như khu du lịch Suối Tiên ở TP HCM, cũng có thể thu về hơn 40 tỉ đồng/năm. Tuy nhiên, phía Sở KH-CN tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh mục tiêu trên hết vẫn là sự truyền đạt, nuôi dưỡng niềm đam mê khoa học cho các thế hệ tương lai.

Một trong các mô hình Bảo tàng Khoa học Đồng Nai đang chờ xét chọn để thực hiện

Mới đây, Sở KH-CN tỉnh Đồng Nai đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến các nhà khoa học tại Hà Nội về công trình này. UBND tỉnh Đồng Nai cũng đã có chủ trương thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án. Dự kiến công trình này sẽ động thổ vào năm 2015 và khánh thành vào năm 2018.

Tiền đầu tư lấy đâu ra?

Trao đổi với báo chí, ông Phạm Văn Sáng, Giám đốc Sở KH-CN tỉnh Đồng Nai, cho biết địa bàn tỉnh được quy hoạch là trung tâm khoa học, công nghệ của cả nước trong tương lai. Việc xây dựng bảo tàng được sự chia sẻ, hỗ trợ trực tiếp của Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam cũng như sự ủng hộ của lãnh đạo Bộ KH-CN. Trong giới khoa học không có nhiều người phản đối công trình này, chỉ một số người dân chưa tiếp cận mô hình thực tế, chưa hiểu nên… dị ứng với vấn đề bảo tàng mới có ý kiến trái chiều (?!).

Ông Sáng cũng cho rằng việc so sánh nguồn vốn đầu tư cho bảo tàng với sự nghèo đói, thiếu phương tiện học tập của trẻ em nghèo vùng quê là khập khiễng. “Việc gì ra việc đó, trẻ em miền quê túng thiếu thì cần có chính sách liên quan. Việc nuôi dưỡng, phát triển đam mê khoa học, đầu tư cho tương lai cũng rất cần thiết” - ông Sáng lập luận.

Tuy nhiên, lập luận cùng những lời giải thích từ đại diện Sở KH-CN tỉnh Đồng Nai không thể làm vơi bớt nỗi lo và sự hoài nghi của dư luận về số vốn khổng lồ bỏ ra cũng như chất lượng và hiệu quả của công trình này, nhất là trong thực trạng “lạm phát bảo tàng” trong cả nước thời gian qua.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, về nguồn vốn khoảng 1.400 tỉ đồng để xây dựng bảo tàng, 50% trong số đó lấy từ ngân sách, nửa còn lại sẽ áp dụng phương thức xã hội hóa. Tuy nhiên, khi chúng tôi hỏi việc huy động vốn từ nhân dân cụ thể bằng hình thức nào và dự án có được nhận nguồn kinh phí hỗ trợ nào từ Trung ương hay không, ông Sáng nói rằng vì đề án đang trong giai đoạn hoàn chỉnh, nên có một số vấn đề chưa thể trả lời.